Nhiều giải pháp thiết thực được thảo luận để thực hiện hoàn thành hiệu quả nội dung, chỉ tiêu của Dự án 8 giai đoạn 1

Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” là nỗ lực không ngừng vì bình đẳng giới và chăm lo, bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ, trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Mục tiêu của Dự án 8 không chỉ dừng lại ở việc nâng cao nhận thức, thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” xóa bỏ định kiến giới, khuôn mẫu giới trong gia đình và cộng đồng, xóa bỏ những tập tục có hại đối với phụ nữ, trẻ em mà còn hướng đến việc chăm lo, hỗ trợ đời sống vật chất và tinh thần cho phụ nữ và trẻ em dân tộc thiểu số tại các địa bàn đặc biệt khó khăn.

Toàn cảnh buổi hội thảo

4/9 chỉ tiêu cốt lõi của Dự án 8 đã vượt kế hoạch đặt ra ở giai đoạn 1

Thay mặt lãnh đạo TW Hội LHPN Việt Nam, bà Lò Thị Thu Thủy, Trưởng ban Dân tộc – Tôn giáo, TW Hội phát biểu khai mạc hội thảo: “Sau bốn năm triển khai Dự án, tại 40 tỉnh thuộc địa bàn Dự án được cấp ngân sách từ Trung ương đã tập trung vào đẩy mạnh thực hiện các nội dung cụ thể như: tuyên truyền, vận động thay đổi “nếp nghĩ, cách làm”, xóa bỏ các định kiến, khuôn mẫu giới trong gia đình và cộng đồng; xây dựng các mô hình hỗ trợ nâng cao nhận thức, ứng dụng khoa học công nghệ, phòng ngừa, ứng phó với bạo lực gia đình; tổ chức các hoạt động đảm bảo tiếng nói và sự tham gia thực chất của PN&TE trong các hoạt động phát triển KTXH; nâng cao năng lực cho cán bộ nữ DTTS và nâng cao năng lực thực hiện lồng ghép giới cho cán bộ trong hệ thống chính trị và già làng/trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng”.

Bà Lò Thị Thu Thủy, Trưởng ban Dân tộc – Tôn giáo, TW Hội LHPN Việt Nam phát biểu khai mạc hội thảo

Tính đến hết tháng 10 năm 2024, 4/9 chỉ tiêu cốt lõi của Dự án 8 đã vượt kế hoạch đặt ra ở giai đoạn 1, như “Tổ truyền thông cộng đồng”, “Củng cố/thành lập mới Địa chỉ tin cậy”, “Nâng cao năng lực cho cán bộ nữ DTTS tham gia lãnh đạo trong hệ thống chính trị”, CLB “Thủ lĩnh của sự thay đổi”; 15/40 tỉnh đạt và vượt một số chỉ tiêu như: Hà Giang, Bắc Giang, Khánh Hoà, Lâm Đồng, Thanh Hoá... góp phần cải thiện rõ rệt nhận thức về các vấn đề bất bình đẳng giới từ đó tác động tới hành động của các cấp, các ngành liên quan và người dân tại các địa bàn Dự án. Dự kiến đến 12/2025, các cấp Hội tiếp tục nỗ lực hoàn thành các chỉ tiêu của Dự án với: 8/9 chỉ tiêu sẽ đạt/hoặc vượt kế hoạch giai đoạn; dự kiến 01 chỉ tiêu không đạt đó là “Hỗ trợ 500 tổ nhóm sinh kế, tổ hợp tác, Hợp tác xã do Phụ nữ làm chủ/tham gia quản lý ứng dụng khoa học công nghệ” do địa bàn dự án đa phần là vùng đặc  biệt khó khăn không có/hoặc có rất ít mô hình sẵn có đáp ứng được yêu cầu để hỗ trợ như mục tiêu đề ra.

Chỉ còn hơn 1 năm nữa là kết thúc giai đoạn 1 của Chương trình, tuy vậy vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần tiếp tục có giải pháp khắc phục và thúc đẩy thực hiện để đạt mục tiêu của Chương trình nói chung và Dự án nói riêng. Bên cạnh đó một số rào cản, thách thức vẫn đang tồn tại dai dẳng ở vùng đồng bào DTTS và miền núi, ảnh hưởng không nhỏ tới sự phát triển của phụ nữ, trẻ em. Những thay đổi nhanh chóng về công nghệ và yêu cầu về chuyển đổi số mạnh mẽ trong các lĩnh vực của đời sống xã hội sẽ là thách thức không nhỏ đối với phụ nữ DTTS; thêm vào đó, thiên tai/biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng nặng nề đến đời sống của đồng bào DTTS & MN nói chung, trong đó những người yếu thế, bất lợi nhất là phụ nữ và trẻ em.

15/40 tỉnh đạt và vượt một số chỉ tiêu góp phần cải thiện rõ rệt nhận thức về các vấn đề bất bình đẳng giới 

Hội thảo nhận được trên 30 tham luận từ các chuyên gia, nhà nghiên cứu và Hội LHPN các tỉnh. Qua đó, đây là nguồn tư liệu quý để TW Hội LHPN tham khảo đề xuất các mô hình, hoạt động cụ thể, đáp ứng được mong muốn, nhu cầu của phụ nữ và trẻ em vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em vùng DTTS & MN

Chia sẻ về kết quả rà soát vấn đề lồng ghép giới và những vấn đề xã hội cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em tại vùng đồng bào DTTS &MN trong giai đoạn 1, PGS.TS Dương Kim Anh - Phó Giám đốc Học viện Phụ nữ Việt Nam cho biết, với mức điểm trung bình thấp của 2 mệnh đề trái chiều “Việc nhà là việc riêng của phụ nữ, phụ nữ phải đảm nhiệm chính việc nhà” và “Nam giới có toàn quyền quyết định các vấn đề lớn của gia đình” (ĐTB lần lượt là 2,50 và 2,82) cho thấy sự phân hóa của người dân DTTS. Nhiều người không nhất trí với hai mệnh đề trên, chứng tỏ họ đã có những tư tưởng tiến bộ về sự phân công lao động theo giới, tuy nhiên vẫn còn một tỷ lệ khá cao đồng tình với tỷ lệ lần lượt là 33,1% và 38,8%. Điều này cho thấy, còn một bộ phận chưa nhận thức đúng về vai trò giới trong gia đình.

PGS.TS Dương Kim Anh - Phó Giám đốc Học viện Phụ nữ Việt Nam chia sẻ về kết quả rà soát vấn đề lồng ghép giới và những vấn đề xã hội cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em tại vùng đồng bào DTTS &MN trong giai đoạn 1

Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy nhận thức về bình đẳng giới của phụ nữ tốt hơn nam giới. Trong đó đáng chú ý có tỷ lệ chênh lệch khá rõ giữa mức độ đồng tình của phụ nữ DTTS và nam giới DTTS ở nhận định "Nam giới có toàn quyền quyết định các vấn đề lớn của gia đình" (ĐTB = 2,69 so với 3,08). Điều này một phần do Hội phụ nữ là đầu mối truyền thông nâng cao nhận thức về bình đẳng giới nên hội viên là người được hưởng lợi trực tiếp, chính vì thế họ có nhận thức tốt hơn về vai trò và quyền quyết định của phụ nữ trong gia đình ngày nay.

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Hoà, Chủ tịch Hội bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, nguyên nhân của tình trạng bạo lực gia đình với trẻ em nói chung là cha mẹ vẫn chịu ảnh hưởng của quan niệm "yêu cho roi, cho vọt", vẫn coi việc đánh mắng con là một biện pháp dạy con có hiệu quả. Thiếu hiểu biết về quyền trẻ em, về các giai đoạn phát triển của trẻ, về những hậu quả về thể xác và tinh thần với trẻ, đặc biệt là vùng đồng bào DTTS. Bên cạnh đó là những căng thẳng trong cuộc sống, bản thân cha mẹ cũng đã có trải nghiệm bị bạo lực thời thơ ấu, điều kiện kinh tế gia đình... Có nguyên nhân cha mẹ chưa sát sao trong quản lý thời gian sử dụng mạng xã hội của con em; chưa được trang bị những những kỹ năng bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng...

Bà Nguyễn Thị Thanh Hoà, Chủ tịch Hội bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam nêu nguyên nhân tình trạng bạo lực gia đình với trẻ em nói chung là cha mẹ vẫn chịu ảnh hưởng của quan niệm "yêu cho roi, cho vọt", vẫn coi việc đánh mắng con là một biện pháp dạy con có hiệu quả

Đề xuất các vấn đề cần tiếp tục được giải quyết trong giai đoạn tới

Bà Lê Quỳnh Lan - Quản lý Tác động Chương trình và Đối tác của tổ chức Plan tại Việt Nam chia sẻ, nhằm tăng cường hiệu quả công tác bảo vệ trẻ em DTTS khỏi các hình thức bạo lực, quấy rối và xâm hại tình dục, đặc biệt là các trường nội trú và bán trú, vai trò của Hội Phụ nữ cơ sở cần được củng cố với các khuyến nghị: công tác truyền thông xóa bỏ các định kiến và khuôn mẫu giới liên quan đến vấn đề bạo lực, quấy rối và xâm hại tình dục trẻ em cần được triển khai đồng bộ tại trường học và cộng đồng; vai trò của cha mẹ cần tiếp tục được khuyến khích, đẩy mạnh và củng cố; nâng cao chất lượng dịch vụ bảo vệ trẻ em (BVTE) và cơ chế phối hợp giữa cộng đồng, trường học trong BVTE.

Bà Lê Quỳnh Lan - Quản lý Tác động Chương trình và Đối tác của tổ chức Plan tại Việt Nam nêu ra những cách thức bảo vệ trẻ em vùng  DTTS & MN

Để thúc đẩy thực hiện bình đẳng giới trong CTMTQG DTTS&MN giai đoạn 2026-2030, TS. Phạm Thái Hưng - Chuyên gia tư vấn chính sách nhận định, về cơ bản, trọng tâm của giai đoạn 2 vẫn phải đảm bảo các mục tiêu và khung các dự án thành phần đã được phê duyệt trong Nghị quyết 88/2019 của Quốc hội. Đồng thời, nội dung của Chương trình trong giai đoạn 2 phải đảm bảo giải quyết những thách thức cơ bản nhất, gồm các vấn đề về cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất, phát triển nguồn nhân lực, giải quyết khó khăn của các nhóm dân tộc rất ít người, và một số nội dung có tính cấp thiết khác. Trong bối cảnh đó, tên gọi và/hoặc vị trí của các can thiệp thực hiện BĐG và giải quyết các vấn đề cấp thiết với phụ nữ và trẻ em có thể có sự thay đổi cho phù hợp với kết cấu của CTMTQG DTTS&MN giai đoạn 2026-2030.

TS. Phạm Thái Hưng - Chuyên gia tư vấn chính sách đề xuất một số nội dung tại hội thảo

Các đề xuất của ông về sự thay đổi về cách tiếp cận và nội dung trọng tâm trong thực hiện BĐG vùng đồng bào DTTS&MN chú trọng vào việc: cần thiết đổi mới cơ bản cách tiếp cận về thực hiện BĐG trong giai đoạn 2026-2030; lồng ghép giới vào trong các dự án, tiểu dự án của toàn Chương trình có ý nghĩa quyết định đến khả năng đạt được mục tiêu BĐG vùng đồng bào DTTS&MN; mở rộng phạm vi thực hiện các can thiệp về thúc đẩy BĐG để giải quyết khoảng cách giới vùng đồng bào DTTS&MN nói chung; lồng ghép giới vào trong các dự án, tiểu dự án của CTMTQG DTTS&MN giai đoạn 2026-2030; định hình nội dung trọng tâm về thực hiện BĐG và giải quyết các vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em.

Phó Chủ tịch Thường trực Hội LHPN Việt Nam Đỗ Thị Thu Thảo nhấn mạnh, cần đưa ra hoạt động phù hợp để giải quyết được các vấn đề cấp thiết của phụ nữ và trẻ em từng khu vực

Phát biểu định hướng tại hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực Hội LHPN Việt Nam Đỗ Thị Thu Thảo nhấn mạnh: “Các hoạt động của Hội phải luôn hướng đến mục tiêu vì sự bình đẳng, phát triển bền vững của phụ nữ và trẻ em. Chúng ta phải đưa ra được nội dung, hoạt động sát với địa phương, có như vậy mới giải quyết được các vấn đề cấp thiết của phụ nữ và trẻ em từng khu vực, địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi, hướng đến sự phát triển bền vững của chị em”.​