Hậu Giang: Chuyện về người phụ nữ U60 làm nước mắm ở Vị Thuỷ

Xã Vĩnh Trung vốn là vùng trũng của huyện Vị Thủy, nơi kênh rạch chằng chịt, đất đai màu mỡ. Cứ vào mùa nước nổi, các loại cá chốt, cá lòng tong, cá sặc, cá rô... theo dòng tràn về đồng ruộng. Cá nhiều đến mức ăn không xuể, người dân phải đem đi ủ muối, làm khô, làm mắm để dành ăn dần. Gia đình bà Hận cũng gắn bó với nghề truyền thống này từ bao đời.

Nước mắm đồng là sự kết tinh tinh túy từ những con cá đồng tươi ngon, được ướp muối kỹ lưỡng, lên men theo thời gian, sau đó nấu chín rồi lọc bỏ xương và bã. Từng giọt nước mắm sóng sánh, đậm đà ấy đã từng là thứ gia vị không thể thiếu trong gian bếp gia đình quê. Mùi thơm mặn mà của nước mắm dường như đã ngấm vào da thịt của bà Hận từ thuở còn thơ bé.

“Từ nhỏ tôi đã quen với mùi nước mắm cá đồng sôi trên bếp. Thứ mùi mặn mà ấy gợi nhớ cả tuổi thơ, những bữa cơm gia đình đầm ấm. Giờ đây, mặc dù nước mắm cá đồng không còn thông dụng nhưng với tôi, đó không chỉ là gia vị mà còn là ký ức, là tình thân,” bà Hận chia sẻ.

Suốt nhiều năm, bà Hận là người phụ nữ quê bình dị, quanh quẩn nội trợ, đồng áng. Những hũ mắm cá, chai nước mắm do bà làm ra chỉ để dùng trong nhà, thỉnh thoảng biếu bà con, ai ăn cũng khen ngon. Và cũng chỉ dừng lại ở đó, bà Hận không nghĩ mình sẽ bán, càng không nghĩ những hũ nước mắm ấy sau này có thể trở thành một sản phẩm thương mại.

Nhưng khi biến cố xảy đến, gia đình bà phải bán một phần đất sản xuất - tài sản mà cả đời tảo tần mới có được, để trả nợ. Cuộc sống trở nên khó khăn hơn, bữa cơm chẳng còn đủ đầy. Vợ chồng bà Hận phải đi lao động tại Đài Loan theo diện thời vụ để kiếm tiền trang trải sinh hoạt. Mỗi đợt đi ba tháng, về ba tháng rồi lại đi tiếp, vất vả khi tuổi đã xế chiều. Ở tuổi U60, sức khoẻ ngày càng suy giảm, bà Hận biết bản thân không thể leo len những ngọn đồi cao nơi xứ người để làm thuê được nữa. Chính trong những ngày khó khăn ấy, bà Hận đã tự hỏi: “Tôi có gì trong tay? Tôi còn làm được gì?” Và rồi bà nhớ lại những hũ mắm, những chai nước mắm cá đồng mà bao người thân của bà từng khen.

“Hay là thử bán xem sao?”. Từ suy nghĩ đó, bà Hận bắt đầu chú tâm vào làm mắm cá đồng để bán. Ban đầu chỉ vài chai nhỏ nhờ người cháu bán giúp trong tiệm tạp hoá, rồi nhờ người thân giới thiệu trên mạng xã hội. Cũng chưa ai nghĩ rằng từ những hũ mắm, những chai nước mắm bé nhỏ đó lại mở ra một con đường mới cho bà.

Năm 2024, thông qua các buổi sinh hoạt của Chi hội Phụ nữ ấp 3 thuộc Hội LHPN xã Vĩnh Trung, bà được nghe giới thiệu về Đề án “Hỗ trợ Phụ nữ khởi nghiệp” cùng nhiều chính sách hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế. Lúc đầu, bà chỉ lắng nghe, vì nghĩ rằng mình đã quá tuổi để làm những việc lớn lao. Nhưng rồi những lời động viên, hướng dẫn chân tình từ các cán bộ Hội, đã thôi thúc bà mạnh dạn thử sức.

Những chai nước mắm cá đồng đã mở ra một con đường làm kinh tế mới cho bà Hận.

Ở tuổi 57, bà Hận quyết định đăng ký tham gia Cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp tỉnh Hậu Giang” với sản phẩm “Nước mắm đồng Thảo Nguyên” - cái tên bà chọn để nhắc nhớ về quê hương xanh mát và mộc mạc của mình. Cuộc thi không chỉ là nơi để bà giới thiệu sản phẩm, mà còn là cơ hội để bà học hỏi thêm về kinh doanh, về nhãn hiệu, bao bì, cách bảo quản và cả chiến lược tiếp cận khách hàng.

Chính quyền địa phương, Hội LHPN xã, huyện đã đồng hành, hỗ trợ bà từ khâu đăng ký kinh doanh, nhãn hiệu, hồ sơ đăng ký OCOP, cho đến việc kết nối tiêu thụ sản phẩm. Dần dần, những chai nước mắm đồng vốn chỉ quen thuộc trong gian bếp của bà con vùng quê, giờ đây đã có mặt trong các gian hàng trưng bày sản phẩm nông nghiệp của tỉnh, trong các hội chợ OCOP, được nhiều khách hàng ở thành phố biết đến.

Khác với nước mắm công nghiệp, sản phẩm Nước mắm đồng Thảo Nguyên của bà Hận được chế biến kỳ công: Cá đồng tươi được chọn lọc kỹ lưỡng, ướp muối trong lu sành, ủ lên men tự nhiên, nấu chậm, lọc kỹ. Mỗi giọt nước mắm là kết tinh của ký ức, tình yêu quê hương và sự tảo tần của người phụ nữ miền Tây đã trải qua bao nắng gió cuộc đời.

Câu chuyện của bà Lê Thị Trường Hận khiến nhiều người thay đổi quan niệm về khởi nghiệp. Đó không chỉ là “cuộc chơi” của người trẻ hay công nghệ hiện đại, mà còn là hành trình bắt đầu lại, dám biến điều bình dị nhất thành giá trị thiết thực của những người dù đã luống tuổi.

Ở tuổi 57, bà Hận vẫn miệt mài vun đắp ước mơ, không đầu hàng hoàn cảnh. “Tôi không nghĩ mình sẽ già đi trong sự buông xuôi. Tôi muốn sống có ích, muốn để lại điều gì đó cho con cháu, cho quê mình. Làm nước mắm là cách tôi kể lại câu chuyện tuổi thơ, kể về mẹ, về mảnh đất này” – bà nói.

Câu chuyện khởi nghiệp của bà Hận là minh chứng cho bản lĩnh của người phụ nữ Việt Nam – kiên cường, bền bỉ, không khuất phục trước khó khăn. Bà cũng khẳng định một điều giản dị mà sâu sắc: Khởi nghiệp không bao giờ là muộn, nếu còn đam mê, ý chí và một trái tim hướng về điều tử tế.

Nhờ bà, hương vị nước mắm đồng quê xưa – thứ từng tưởng như lùi vào dĩ vãng, lại được giữ gìn, lan tỏa. Để trong gian bếp nhỏ của bao gia đình Việt, vẫn vẹn nguyên mùi thơm mặn mà của ký ức, của tình thân.