“Dệt nắng” Tây Nguyên
Lo ngại trước sự “biến mất” của thổ cẩm, năm 2001, chị H’Yam B’Krong, dân tộc Ê-đê, chi Hội trưởng phụ nữ buôn Tơng, xã Ea Kao, TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, đã đứng ra thành lập tổ “khôi phục nghề dệt thổ cẩm”, ban đầu chỉ 10 chị em tham gia. Chị nhờ người đóng khung cửi, rồi mời 2 nghệ nhân trong buôn đến truyền nghề. Khi công việc tiến triển tốt, chị H’Yam vận động buôn bên cạnh thành lập thêm 1 tổ dệt thổ cẩm nữa…
Năm 2003, chị H’Yam sáp nhập 2 chi hội và thành lập ra “Hợp tác xã (HTX) Thổ cẩm Tơng-Bông” do chị làm Chủ nhiệm. Nhờ hướng đi đúng nên chẳng mấy chốc, nghề dệt thổ cẩm người Ê-đê được hồi sinh và tỏa sáng trên những sản phẩm lấp lánh hình hoa văn truyền thống với chim bay, hoa dương xỉ, quả trám, hạt mướp, con nhện, con rồng…
Đến nay, cơ sở của chị H’Yam có 42 xã viên, ngoài ra còn tạo việc làm theo thời vụ cho 100 chị em khác (nhận việc từ HTX về nhà làm). Tất cả đều thành thạo từ khâu dệt vải, cắt may trang phục, chăn nệm truyền thống, tới làm các mặt hàng lưu niệm như túi đeo, túi xách, caravat, túi đựng điện thoại di động… được thị trường rất ưa thích. Doanh thu năm 2010 của xã viên từ 800 nghìn đồng đến 1,2 triệu đồng/tháng. Nhờ đó mà nhiều chị em không cần phải vào rừng đào măng, đi làm thuê hoặc “ký nợ” (vay 1 bao gạo, đến mùa phải trả bằng mấy tạ lúa) vào những lúc giáp hạt nữa.
Chị H’Yam đang tham gia Ban Chấp hành Liên minh các HTX và doanh nghiệp của tỉnh Đắk Lắk nên có điều kiện quảng bá sản phẩm của mình tại nhiều Hội chợ triển lãm ở Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Phú Yên… HTX cũng nhận được nhiều đơn đặt hàng từ các đoàn nghệ thuật Tây Nguyên (may trang phục biểu diễn) khách sạn ở Buôn Ma Thuột (dệt vải, bọc đệm, khăn trải bàn, đồng phục cho nhân viên), cung cấp sản phẩm cho các cửa hàng bán đồ lưu niệm du lịch, may trang phục truyền thống cho bà con dùng trong những dịp lễ hội, hội nghị, cưới hỏi…
Điều khiến chị H’Yam tự hào nhất là đã khơi dậy sức sống của nghề dệt thổ cẩm lâu đời, góp phần duy trì và phát triển bản sắc văn hóa các dân tộc Tây Nguyên.
