Người phụ nữ đầu tiên trong lịch sử đoạt giải thưởng toán học Fields

09/03/2018
Đó là nhà toán học người Iran, giáo sư trường Đại học Stanford và từng tốt nghiệp ngành toán học ở trường Đại học Harvard.

Năm 2014 tại Đại hội các nhà toán học quốc tế (ICM) được tổ chức vào ngày 13/8, nhà toán học Maryam Mirzakhani, 37 tuổi là một trong bốn người được trao huy chương Field. Giáo sư Maryam Mirzakhani đã trở thành người phụ nữ đầu tiên đoạt huy chương Fields, giải thưởng vẫn được coi là “Nobel toán học”.

Giải thưởng Fields có từ năm 1936, được trao 4 năm một lần nhằm mục đích tôn vinh các nhà toán học dưới 40 tuổi có đóng góp lớn. Năm 2014, khi trở thành người phụ nữ đầu tiên đạt giải, bà Mirzakhani mới 37 tuổi, đang là giáo sư tại trường Đại học Stanford.

Mirzakhani được trao giải với phương pháp tính toán thể tích của các bề mặt hyperbol có hình thù kỳ quặc như uốn cong hình yên ngựa hay xoắn lại theo dạng móc. Giải thưởng ghi nhận những đóng góp đặc biệt của giáo sư Mirzakhani trong lĩnh vực hình học và hệ thống động lực học, đặc biệt trong những nghiên cứu về tính đối xứng của các bề mặt cong như hình cầu. Mặc dù lĩnh vực mà giáo sư Mirzakhani đang nghiên cứu thường chỉ được coi là “toán học thuần túy” và nặng về lý thuyết nhưng những thành tựu đó lại mang ý nghĩa quan trọng tới ngành vật lý và lý thuyết trường lượng tử cũng như tới lĩnh vực nghiên cứu số nguyên tố và mật mã. “Với sự hiểu biết đáng kinh ngạc về các kỹ thuật giải toán khác nhau, cô ấy là hiện thân của sự kết hợp của năng lực tuyệt vời, hoài bão lớn, tầm nhìn rộng và niềm đam mê sâu sắc”, đại diện của ICM tuyên bố trong lễ trao giải.

Sinh ra và lớn lên tại Tehran, giáo sư Mirzakhani khi còn bé từng mơ ước trở thành một nhà văn nhưng sau khi đi học, cô lại chứng tỏ được khả năng giải toán xuất sắc của mình. “Giải toán là niềm vui của tôi”, cô nói. “Tôi luôn cảm thấy mình có thể làm được một điều gì đó và muốn theo đuổi con đường này”.

Cô nổi tiếng trong ngành toán học từ khi còn là một thiếu niên với nhiều giải thưởng toán học danh giá như: giải thưởng Toán học Blumenthal (năm 2009), giải thưởng Satter của Hội toán học Mỹ (năm 2013), hai huy chương vàng Toán Olympic quốc tế năm 1994 và 1995 với điểm số tuyệt đối vào năm 1995. Sau đó, bà tốt nghiệp Đại học Sharif ở Tehran, chuyển sang Đại học Harvard (Mỹ) để lấy bằng tiến sĩ toán học. Năm 2008, bà bắt đầu giảng dạy tại Đại học Stanford.

Tại lễ trao giải giáo sư Mirzakhani chia sẻ: Đây là một niềm vinh dự to lớn. Tôi hy vọng điều này sẽ là động lực khuyến khích các nhà khoa học nữ nói chung và các nhà toán học nữ nói riêng … Tôi chắc chắn sẽ có nhiều người phụ nữ giành chiến thắng giải thưởng này trong những năm tới.

Trong những năm gần đây, bà Mirzakhani phối hợp với ông Alex Eskin thuộc Đại học Chicago (Mỹ) để nghiên cứu quỹ đạo của một quả bida khi nó va đập trong bàn hình đa giác. Chuyển động phức tạp này vốn là mối quan tâm của nhiều nhà khoa học. 

Ngày 15/7/2017, giáo sư Maryam Mirzakhani đã qua đời ngày 15/7 ở tuổi 40 sau nhiều tháng chống chọi với ung thư, để lại con gái Anahita và người chồng Jan Vondrak
thoidai/vov.vn

TÂM ĐIỂM

CÁC ĐỀ ÁN

Video